Abdimajid Arefe

Barashadu lababa si gaar ah bay ugu bilaabantaa. Safar, derisnimo ama si kale. Intaas wixii ka danbeeya ayaa lagu kala duwanaadaa tarminta sheekada, quwaynta xidhiidhka iyo qotodheeraanta isfahanka. Waxay dhahaan xidhiidhadu waa sida ganacsiga oo lababa waa halkii ay iska hesho iyo sidii ay isu fahmaan. Waa war culimada jacaylka ka yimi. Labadooda waxa ay qaddartu kulmisay iyaga oo yaryar kolkii ay daris noqdeen ee waxbarasho iyo waayo-carruurnimo oo badan ba wadaageen.  Gu' ama labo ayuu ka waynaa, taas oo marar badan keenta in uu ku xifaaliyo oo ku doodo waan ku korsaday e carruur baad ahayd. Iyaduna waxa ay kaga falcelisaa dareen gabadhnimo oo xishood iyo u riyaaqba isugu jira. Kaftan baa jacayl dhala. Sida ay mucaashaqiintu ku doodaan, iyaguna kala siman yihiin, waxa ay qabaan in la isu abuuray oo ruuxdoodu ifka ka hor is taqaannay iyaguna markii ay adduunka yimaaddeen is gacloodeen oo xidhiidhkoodii ilaa dura soo taxnaa sii xoojiyeen. Waa dareen macaan oo ay isku sabaaliyaan w...

Waxan akhriyay buugga 'The productive muslim': Buuggan oo uu qoray Mohamed Faris, oo ah tababare iyo qoraa u dhashay Tansaaniya, waxa uu ka ga warramay sida qofku u noqon karo mid waxsoosaar leh oo hawlaha uu ku foogan yahay ka dhigi kawa macna leh. Qoraagu waxa uu ku talinayaa si aad u noqotid qof waxsoosaar leh waxaad ugu horrayntaba u baahan tahay saddexdan. 1. In aad ujeed leedahay. 2. in aad tamar ku bixiso waxa aad rabtid in aad qabato. iyo 3. in aad waqti u hurto waxa aad rabtid.  Haddii aad ujeedkii iyo waqtigii la timaaddid oo ayna tamari jirin, dedaalkaagu wuxu noqonayaa hal bacaad lagu lisay. Haddii aad haysid waqti badan iyo tamar xooggan oo aan ujeed jirinna waa la mid. Si kooban, saddexaa dhadhaar baa aasaas u ah in waxsoosaar fiicani dhasho, haddii midkood maqan yahayna waxa laga dhaxlayaa waa uun daal.  Sidaa darteed, hawl kasta oo macna leh waxa ay ka dhalataa marka hadafka, tamarta iyo waqtiga la kulmiyo. Dhanka kale, waxa uu qoraagu tibaaxayaa dhawr wax oo a...

Waqti laba saac ku dhaw ayaan gaadhi sugayay oo guux dhagaysanayay. Irridda meherad yar baan fadhiyay intii badnayd, waan se kackacayay oo marba dhan qabanayay. Islaan da'du soo hayso oo hadal badan iyo gabadh ay dhashay baa joogay meheradda, kursi bay i siiyeen oo aan meel hadh leh la raadsaday. Sandaqad dhawr geed laga hor beeray, mutul ka sii danbeeya iyo aqal Soomaali dheegga ku haya baa u dhisnaa. Tacabka ay galiyeen wuu muuqday, hase ahaatee, waxa ka maqnaa quruxdii carruurta iyo bardoodankoodii. Gabadhu waxa ay taleefan kula hadlaysay ninkeedii oo askari ah, goob dagaalna ku maqan. Way gacal waraysanayay. Cid aad garanayso haka ag fogaan bay ku waanisay. Way ka welwelsanayd maqnaanshihiisa oo dhafoorkeeda ayuu ka muuqday. Isba muu jeclaysanayn in uu gacaladiisa ka fogaado. Hadal ka farxiyay marna hilaw iyo xasuus ku beeray buu ku yidhi, muusoodka ay la dhoolcaddaysay baan ka gartay. Waayahaye, ila soo hadal oo khayr baan kuu dhaafay, ayay ku macasalaamaysay. Waa su'aal d...

 Maaraj, 2025. Markii ugu horraysay ee aan magaalada imaaddo ayay ahayd. In kasta oo daal safarka la xidhiidhaa jiray, haddana waxa aan dareemayay jawi deggan iyo xasilooni laabtayda xushay oo ay magaaladu igu soo dhawaysay. Durba waan ka helay. Cimilo qabow xigeen ah bay lahayd. Hal waxbaan se u aanayn karaa in aan si fudud ula falgalo goobtan igu cusub. Qaladii martinimada iyo dabeecaddii xidhxidhnaanta ahaydna aan isaga waayay. Xasuusta aan dib u celiyo. Muddo ka hor, ama dheh in badan oo noloshayda ka mid ah waxa aan ku soo qaatay magaalo tan si kasta ugu muuq eeg. Ceel'afwayn sababtaa darteed bay ruuxdu ula falgashay. Dhirta, daaraha iyo xitaa dadku sida ay uga noolyihiin waa iskaga mid. Waa ay is shabahaan wax badan. Markii aan sababtaa qiil ku filan u helay, ayaan hore u xulay suuqa oo indha indhayn iyo barasho ugu dhaqaaqay. Wax badan baan u fiirsaday oo ka bogtay dhismayaasha gaagaaban ee qadiimiga ah. Abuurta dadku waa cajiib, oo waxa aad mooddaa in ay si isugu xidhan yih...

F iraaqo badan caajiska ka dhashay ayaa nolosha oo dhan u eekaysiiyay mid macnadarro ah. Wax uu qabto ma uu garanayn, ama maba rabin in uu wax qabto. Hadal badan oo bilaa nuxur ah, dood madhalays ah iyo muran aan dhammaad lahayn wax aan ahayn lama hayo. Si fudud bay ruuxdiisu isugu qancisay in maalmuhu is ku mid yihiin— aduunkuna madhnaan khiyaal ka buuxo yahay. Aakhiro u shaqayso ayuu is kula faqay. Cod kale ayaa kula doodaya duniduba waa u shaqayso si aad ugu noolaato. Fikir kale ayaa burqanaya. Badwayn kale oo xasuuso iyo tagto ah baa maanka soo harraatiyaya. Barta khiyaalka iyo xaqiiqadu ku kala baydhaan dhexdeeda ayuu ku haftay. Janno iyo cadaab in uu ka la dhexjoogo buu isku qabtay. Rejadii meeday? "Eebbow faraj khayr qaba ii fur, oo i solansii dareen togan oo aan ku dhawro sugitaanka wax wacan." Ayuu uurka iska yidhi. Quustu waa dil oo waxba kaga ma duwana toogashada tiirka la isu soo taago. Curashada dayrta ayaa bilaw ahayd. Cirka waxa is goglay daruuro sida roob, rej...

Had iyo jeer waxa lagu canaantaa, ama lagu la kaftamaa in uu yahay goonni socod. Isna iskuma hawlo in uu jawaab ka bixiyo. Goobaha cawayskana lama yaqaanno xili uu doodaha socda wax hadal ah oo macna leh ku darsado. Isaguba ma xasuusto goor uu si maanfuran uga qayb galo waxa ka socda meesha uu markaa joogo. Laakiin, in uu qayb ka noqdo waxa ka horreeya in uu wax dan ah u arko. Waa dandarro iyo macna la'aan buu ku gaabsadaa. Berigii hore waxa uu ahaa sidan lidkeeda. Waayihii Dugsiga waa uu heesi jiray oo madadaaliye la jecel yahay buu ahaa. Golayaasha asxaabtana waxa uu ahaa hormuud sheekatabiye ah. Aftahan buu ahaa. Goor se ay waxaasiba isbedaleen oo uu jaad kale noqday ma yaqaanno. Si shil ah ayuu dabcigiisu isu dhalanrogay, haddii la ga tagi waayo-waa uu yaqaannaa waxyaabo sababay-ma se jecla in uu ka warramo. Afkaba daahiisu waa dibnaha, hadalkuna inta uu laabtaada ku jiro ayuu ilaalin mudan yahay buu kaga gudbaa. Da'du waa xil iyo masuuliyad markasta oo ay korodhana waxa la...